De basisverpleegkundige: brug of breuklijn in de zorg?
In 2023 werd in België een nieuwe functie ingevoerd: de basisverpleegkundige. Dit profiel neemt een tussenpositie in tussen zorgkundige en verpleegkundige, en moet helpen het groeiende tekort aan verpleegkundigen op te vangen. Maar hoe verloopt de integratie van deze nieuwe functie in de praktijk?
Een recente masterproef — De integratie van de basisverpleegkundige in zorginstellingen: een kwalitatief onderzoek — onderzocht precies dat: hoe zorgteams en leidinggevenden de komst van de basisverpleegkundige ervaren in ziekenhuizen en woonzorgcentra in Franstalig België.
Een antwoord op de zorgcrisis
België kampt, net als vele andere landen, met een nijpend tekort aan verpleegkundigen. Afdelingen worden tijdelijk gesloten, vacatures raken niet ingevuld en de vergrijzing verhoogt de druk op het zorgsysteem. De invoering van de basisverpleegkundige was bedoeld als gedeeltelijke oplossing: een nieuw profiel dat bepaalde verpleegkundige taken kan uitvoeren en tegelijk de werkdruk op het terrein verlicht.
Onzekerheid en overlap
Het onderzoek toont echter aan dat de integratie niet zonder vragen verloopt. Het takenpakket van de basisverpleegkundige is voor velen nog onduidelijk. Sommigen zien het als een “versterkte zorgkundige”, anderen als een “verpleegkundige van tweede niveau”. Dat zorgt voor verwarring, overlap met bestaande functies en soms ook spanningen binnen teams.
Kansen en zorgen
De komst van dit profiel kan helpen om de werkdruk te verlichten, vooral in woonzorgcentra waar de nood het hoogst is. Tegelijk klinkt de vrees dat het beroep van verpleegkundige uitgehold zou worden of dat de kwaliteit van zorg onder druk komt te staan. Ook zorgkundigen vragen zich af hoe hun recent uitgebreide bevoegdheden zich verhouden tot deze nieuwe functie.
Een gedeelde verantwoordelijkheid
De onderzoekers besluiten dat de basisverpleegkundige kansen biedt, op voorwaarde dat het profiel duidelijk wordt afgebakend en in co-constructie wordt ingevoerd: met overleg tussen beleid, onderwijs, instellingen en het werkveld. Alleen dan kan de functie een echte brug vormen — niet een breuklijn — in de organisatie van zorg.